HIV နှင့် AIDS မှာ မတူပါ။ HIV ဆိုသည်မှာ သွေးတွင် HIV ပိုး ရှိခြင်းသာဖြစ်ပြီး ကာယကံရှင်မှာ ရောဂါလက္ခဏာများ ခံစားရခြင်း မရှိပါ။ AIDS ဆိုသည်မှာ သွေးတွင် HIV ပိုးရှိရုံသာမက ရောဂါလက္ခဏာများပါ ခံစားနေရသော အခြေအနေကို ခေါ်ပါသည်။
HIV ဆိုတာ ဘာလဲ
HIV ဆိုသည်မှာ Human Immunodeficiency Virus ကို အတို ကောက် ခေါ်ဆိုတာ ဖြစ်ပြီး AIDS ဆိုသည် မှာ HIV ဗိုင်းရပ်စ် ကြောင့် ဖြစ်ပွား သော ရောဂါ လက္ခဏာ စု (Acquired Immuno-Deficiency Syndrome) ကို ခေါ်ဆို တာဖြစ် ပါတယ်.. HIV ဗိုင်းရပ်စ် ဟာ Retroviridae အုပ်စု ဝင် ဖြစ်ပြီး HIV-1 နဲ့ HIV-2 ဆိုပြီး မျိုးကွဲ နှစ်မျိုး ရှိပါတယ်.. HIV-1 ဟာ ပိုမို ပြင်းထန် ကူးစက် လွယ်ပြီး တစ်ကမ္ဘာ လုံး ပျံ့နှံ့ ကူးစက် နေတဲ့ အမျိုး အစား ဖြစ်ပါတယ်.. HIV-2 ကတော့ ကူးစက် မှုနှုန်း နည်းပါး ပြီး အဓိက အားဖြင့် အနောက် အာဖရိက မှာ အတွေ့ များပါတယ်…
ကူးစက်နိုင်သောနည်းလမ်းများ
၁။ လိင်ဆက်ဆံမှုမှတစ်ဆင့် ကူးစက်ခြင်း။
(က) လိင်တူဆက်ဆံခြင်း။
(ခ) လိင်ကွဲဆက်ဆံခြင်း။
၂။ မသန့်ရှင်းသော အပ်မှတစ်ဆင့် ကူးစက်ခြင်း။
(က) မူးယစ်ဆေးဝါး အကြောထဲထိုးခြင်း။
(ခ) ဆေးထိုးခြင်း။
(ဂ) ဆေးမင်ကြောင် ထိုးခြင်း။
(ဃ) နားဖောက်ခြင်း။
(င) တရုတ်အပ်စိုက်ခြင်း။
၃။ သွေးမှတစ်ဆင့် ကူးစက်ခြင်း။
(က) သွေးသွင်းခြင်း။
(ခ) ဆံပင်ညှပ်ခြင်း။
(ဂ) ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါအစားထိုးခြင်း။
(ဃ) လူနာ၏သွေးနှင့် ပွန်းပဲ့နေသော အရေပြားထိမိခြင်း။
၄။ မိခင်မှတစ်ဆင့် ကလေးသို့ကူးစက်ခြင်း
(က) ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် ကူးစက်ခြင်း
(ခ) ကလေးမွေးဖွာစဉ် ကူးစက်ခြင်း။
(ဂ) မိခင်နို့မှတစ်ဆင့် ကူးစက်ခြင်း။
မကူးစက်နိုင်သော နည်းလမ်းများ
ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပတွင် လျင်မြန်စွာ သေကျေပျက်စီးသဖြင့် အောက်ပါနည်းလမ်းများဖြင့် မကူးစက်နိုင်ပါ။
၁။ လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်ခြင်း
၂။ ဖက်ရမ်းခြင်း။
၃။ အလုပ် အတူတူလုပ်ခြင်း။
၄။ အစား အတူတူစားခြင်း။
၅။ ခရီး အတူတူသွားခြင်း။
၆။ ကျောင်း အတူတူတက်ခြင်း။
၇။ ရေကူးခြင်း။
၈။ နှာစေးချောင်းဆိုးခြင်း။
၉။ အစားအစာများ။
၁၀။ အသုံးအဆောင်ပစွည်းများ (ဥပမာ- အိမ်သာ၊ ပန်းကန်ခွက်ယောက်၊
တယ်လီဖုန်း။)
၁၁။ ခြင်၊ ယင်၊ ကြမ်းပိုး။
၁၂။ ပါးကို နမ်းခြင်း။
ခုခံအားကျဆင်းမှု ကူးစက်ရောဂါ AIDS ၏ ရောဂါလက္ခဏာများ
၁။ လူကြီး
အသက် ၁၂ နှစ်အထက် ရှိသူများတွင် သွေးထဲ၌ HIV ပိုးရှိပြီး အောက်တွင် ဖော်ပြထားသည့် အဓိက လက္ခဏာ အနည်းဆုံး နှစ်ခုနှင့် သာမညလက္ခဏာ တစ်ခုရှိပါက ခုခံအားကျဆင်းမှု ကူးစက်ရောဂါ (AIDS) ဟု သတ်မှတ်ပါသည်။
(က) အဓိကလက္ခဏာ
၁။ ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန် မူလထက် ဆယ်ရာခိုင်နှုန်းထက်ပို၍ လျော့နည်းသွားခြင်း။
၂။ ဝမ်းလျှော့၊ ဝမ်းပျက် တစ်လထက်ပိုကြား၍ ဖြစ်ပွားခြင်း။
၃။ တစ်လထက်ပိုကြာ၍ ဖျားခြင်း။
(ခ) သာမညလက္ခဏာ
၁။ တီဘီရောဂါမဟုတ်ဘဲ တစ်လကျော်ကြာ ချောင်းဆိုးခြင်း၊
၂။ ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ အရေပြားယားယံပြီး ရောင်ရမ်းခြင်း။
၃။ မကြာခဏ ခါးပတ်ရေယုန်၊ သို့မဟုတ် ဆင်ရေယုန်ခေါ်အပြင်း စားရေယုန်ရောဂါ ဖြစ်ခြင်း။
၄။ ရိုးရိုးရေယုန် ကာလကြာရှည်စွာ ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ဖြစ်ပွာခြင်း။
၅။ ပါးစပ်နှင့် လည်းချောင်းတွင် မှက္ခရုပေါက်ခြင်း။
၆။ ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ တစ်ကိုယ်လုံးတွင် အကျိတ်များ ရောင်ရမ်းခြင်း။
၂။ ကလေး
အသက် ၁၂ နှစ်အောက်ရှိ ကလေးများတွင် သွေးထဲ၌ HIV ပိုးရှိပြီး အောက်တွင်ဖော်ပြထားသည့် အဓိကလက္ခဏာ အနည်းဆုံးနှစ်ခုနှင့် သာမည လက္ခဏာတစ်ခုရှိပါက ခုခံအားကျဆင်းမှု ကူးစက်ရောဂါ (AIDS) ဟုသတ်မှတ်ပါသည် –
(က) အဓိကလက္ခဏာ
၁။ ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန် လျော့နည်းခြင်း၊ သို့မဟုတ် ခန္ဓာကိုယ်ကြီးထွားနှုန်း ထူးထူး ခြားခြား နှေးကွေးခြင်း။
၂။ ဝမ်းလျှော့၊ ဝမ်းပျက် တစ်လထက် ပိုကြာ၍ ဖြစ်ပွားခြင်း။
၃။ တစ်လထက်ပိုကြာ၍ ဖျားခြင်း။
(ခ) သာမညလက္ခဏာ
၁။ ရက်တာရှည် ချောင်းဆိုးခြင်း။
၂။ ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့အရေပြားယားယံပြီး ရောင်ရမ်းခြင်း။
၃။ သာမန်ကူးစက်ရောဂါများ မကြာခဏဖြစ်ခြင်း။ (ဥပမာ- နားပြည်ယိုခြင်း၊ လည်ချောင်းနာခြင်း။)
၄။ မိခင်၏သွေးထဲတွင် HIV ပိုးရှိခြင်း။
၅။ ပါးစပ်နှင့်လည်ချောင်းတွင် မှက္ခရုပေါက်ခြင်း။
၆။ ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ တစ်ကိုယ်လုံးတွင် အကျိတ်များ ရောင်ရမ်းခြင်း။
HIV ပိုးနှင့် ခန္ဓာကိုယ်၏ ခုခံအားစနစ်
HIVပိုးသည်ခန္ဓာကိုယ်ထဲသို့ရောက်ရှိပြီးနောက်သွေးထဲရှိCD4ခေါ်သွေးဖြုဥတစ်မျိုးကိုအဓိကထား ဖျက်ဆီးပစ်ပါသည်။ထိုCD4သွေးဖြူဥသည်ခန္ဓာကိုယ်၏ခေါင်းဆောင်ငယ်တစ်ဦးသဖွယ်တာဝန် ထမ်းဆောင်ပါသည်။ရောဂါပိုးတစ်မျိုးခန္ဓာကိုယ်ထဲသို့ဝင်ရောက်လာကြောင်းသိရှိသည်နှင့်ထိုCD4 သွေးဖြူဥများက ခန္ဓာကိုယ် ရောဂါခုခံအား စနစ်အတွင်းရှိရောဂါပိုးကို တိုက်ခိုက်ဖျက်ဆီးမည့်
အခြားသော သွေးဖြူဥများကို တပ်လှန့်နှိုးဆော်ပြီး ရောဂါပိုးကို နှိမ်နင်းနိုင်အောင် အကူအညီပေးပါသည်။ထို့ကြောင့်ခန္ဓာကိုယ်ထဲတွင်သွေးဖြူဥအရေအတွက်ကျဆင်းလျော့နည်းနေပါကပြင်ပမှရောဂါပိုးဝင်ရောက်မှုကိုမကာကွယ်နိုင်ဘဲ ကူးစက် ရောဂါများ ပိုမိုဖြစ်ပွားတက်ပါသည်။
CD4 သွေးဖြူဥ
သာမန်လူကောင်းတစ်ယောက်တွင်ပုံမှန် CD4 သွေးဖြုဥ အရေအတွက်မှာ 800 မှ 1050/ml အတွင်းရှိပါသည်။CD4အရေအတွက်၅ဝဝအောက်ရောက်ပါက ခုခံအား စတင်ကျဆင်းပြီဟု ယူဆပါသည်။ ၂၀၀ အောက်ရောက်ပါက ခုခံအား သိသိသာသာကျဆင်းပြီးAIDS အဆင့်သို့ ရောက်ရှိပြီဟု သတ်မှတ်ပါသည်။
CD4သွေးဖြုဥအရေအတွက်ကို တိုင်းတာစမ်းသပ်ရာတွင် HIV ပိုးအပြင် အခြားသော အကြောင်း အမျိုးမျိုးကြောင့်လည်း အရေအတွက် လျော့နည်းခြင်း၊ များပြားခြင်းများလည်း ဖြစ်တက်ပါသည်။
AIDS ရောဂါ ကုသနည်းများ
AIDS ရောဂါ ကုသနည်းမှာ –
၁။ အဓိက ကုထုံးများနှင့်
၂။ တွဲဖက်ကုထုံးများ ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိသည်။
အဓိကကုထုံးများ
၁။HIV ပိုးကို နှိမ်နင်းနိုင်သော ဆေးဝါး Anti-retroviral drug (ARV) များ ပေးခြင်း။
AIDSရောဂါကိုအမြစ်ပြတ်ပျောက်ကင်းအောင်ကုသနိုင်သောဆေးဝါးများမပေါ်ပေါက် သေးသော်လည်း သွေးထဲရှိAIDSပိုးပမာဏကိုသိသိသာသာလျှော့ချ၊သို့မဟုတ်လုံးဝနီးပါး မရှိအောင် ပြုလုပ်ပေးနိုင်သည့် ဆေးဝါးAnti-retroviral drug(ARV) အမျိုးနှစ်ဆယ်ကို တွေ့ရှိပြီး AIDS ရောဂါကို ကုသရာတွင် အနောက်နိုင်ငံများ၌ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသုံးချလျက် ရှိပါသည်။၎င်းဆေးဝါးများကို ပုံမှန်မှီဝဲခြင်းဖြင့် AIDSအဆင့်သို့မရောက်အောင် လူနာအများစုတွင် တားဆီးနိုင်ပြီး AIDS ကြောင့် သေဆုံးနှုန်းကို ကျဆင်းစေပါသည်။သွေးထဲတွင် HIV ပိုးရှိသော်လည်း ၎င်းဆေးဝါးများကို မှီဝဲခြင်းကြောင့် ရောဂါရှိပြီးနောက်အနှစ် ၂၀ တိုင် မည်သည့်ရောဂါ ဝေဒနာမှ မခံစားရဘဲ သာမန်လူ တစ်ယောက်လို သွားလာလုပ်ကိုင်နေသူများစွာ အနောက်နိုင်ငံများတွင် ရှိပါသည်။ ထို့ကြောင့် HIV သည် သေမိန့်မဟုတ်၊ ဆီးချို၊သွေးတိုး ရောဂါများကဲ့သို့ နာတာရှည်ရောဂါ တစ်ခုသာဖြစ်သည်ဟု တချို့က
ကြွေးကြော်ကြပါသည်။အနေအထိုင် ဆင်ခြင်ခြင်း၊ Anti-retroviral drug (ARV) ဆေးဝါးများ မှီဝဲခြင်းဖြင့်နှစ်ပေါင်းများစွာဆက်လက် အသက်ရှင်နေနိုင်ပါသည်။သို့သော် ၎င်းဆေးဝါးများသည် စျေးကြီးပါသည်။အိန္ဒိယမှလာသောဆေးဝါးများကိုမှီဝဲပါကတစ်လလျှင် သုံးသောင်းမှ ခုနှစ်သောင်းကျပ် အထိဆေးအမျိုးအစားအပေါ်မူတည်၍ ကျသင့်ပါသည်။ ဆေး၏ ဘေးထွက် ဆိုးကျိုးများလည်း ရှိပါသည်။
====================================================
၂။အခြားသော ဆင့်ပွား ကူးစက်ရောဂါများကို ကုသခြင်း။
ဝေဒနာရှင်များသည်အခြားကူးစက်ရောဂါများ(ဥပမာ -တီဘီ၊ မှက္ခရု၊ ဝမ်းလျှော ဝမ်းပျက်ရောဂါများ) ဆင့်ပွားရရှိတတ်ပါသည်။သက်ဆိုင်ရာသင့်တော်မည့်ဆေးဝါးများပေးခြင်းဖြင့်စောစီးစွာကုသမှုပေးရပါသည်။
====================================================
၃။ဆင့်ပွား ကင်ဆာရောဂါများကို ကုသခြင်း။
ဝေဒနာရှင်များသည်သာမန်လူများထက်ကင်ဆင်ရောဂါပိုမိုဖြစ်ပွားလေ့ရှိပါသည်။အများဆုံးဖြစ်ပွားသည့်ကင်ဆာရောဂါအမျိုးအစားမှာအရေပြားကင်ဆာ(Kaposisarcoma)နှင့်(Lymphoma)ပြန်ရည်ကျိတ်ကင်ဆာရောဂါများဖြစ်သည်။သက်ဆိုင်ရာကင်ဆာရောဂါကုဆေးများပေးခြင်းဖြင့်ကုသမှုပေးရပါသည်။
====================================================
၄။လူနာအား ပြုစုစောင့်ရှောက်ခြင်း
ရောဂါသည် အလွယ်တကူ မကူးစက်နိုင်ပါ။ ထို့ကြောင့်သာမန် လူမှုဆက်ဆံခြင်း၊ လူနာအားအစာကျွေးခြင်း၊ နေရာရွှေ့ပေးခြင်း၊ ပွန်းပဲ့ဒဏ်ရာမရှိသောအရေပြားအား ကိုင်တွယ်ခြင်း၊ ရေချိုးခြင်းကို ထုံးစံအတိုင်း ပြုလုပ်ပေးနိုင်ပါသည်။ အိမ်သုံး ပန်းကန် ခွက်ယောက် များကို လူနာနှင့်မိသားစု ပေါင်းသုံးနိုင်ပါသည်။ သွားတိုက်တံ၊ မုတ်ဆိတ်ရိတ်ဓား၊ မျက်နှာသုတ်ပဝါများကို လူနာနှင့် မျှဝေမသုံးသင့်ပါ။ လူနာ၏ ခန္ဓာကိုယ်မှထွက်သော အရည်စွန်းပေသွားသော အဝတ်အစားနှင့် အိပ်ရာခင်းတို့ကိုအရောင်ချွတ်ဆေးမှုန့် အရည် (Bleach) တွင် မိနစ် ၃၀ စိမ်ပြီးမှ လျှော်ဖွပ်ရပါမည်။ ၎င်းအဝတ်အစားများကိုကိုင်တွယ်ရာတွင်လည်းကောင်း ပြုစုသူ၏ လက်တွင် ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရရှိပါကလည်းကောင်း လက်အိတ်ကိုအသုံးပြုရပါမည်။ရေချိုးခန်း အိမ်သာများကို အမြဲသန့်ရှင်းအောင် အရောင်ချွတ်ဆေးမှုန့်ရည် (Bleach) ဖြင့် ဆေးကြောခြင်းဖြင့် အတူနေ မိသားစုအားလုံး သုံးစွဲနိုင်ပါသည်။
ဌက်ပျောဘူးပုလင်းနှစ်ပုလင်းစာရေထဲသို့အရောင်ချွတ်ဆေးမှုန့်ထမင်းစားဇွန်းတစ်ဇွန်း ထည့်မွှေခြင်းဖြင့်အသင့်အသုံးပြုရန်၅ရာခိုင်နှုန်းအရောင်ချွတ်ဆေးမှုန့်အရည်ကို ရနိုင်ပါသည်။လူနာ၏ အညစ်အကြေးများစွန်းပေနေသောတစ်သျှူးစက္ကူများ၊ပတ်တီး၊ ဂွမ်းများကို ပလတ်စတစ် အိတ်တွင် ထည့်၍ ကြိုးနှင့်ချည်ပြီး မီးရှို့ပါ။ပြုစုသူများသည် လူနာ အသုံးပြုပြီးသော ဆေးထိုးအပ်များကို
မထိခိုက်စေရန် သတိထားပါ။ ဆေးထိုးအပ်များကို ပုလင်းထဲသို့ ထည့်ကာစွန့်ပစ်ပါ။